یکی از روش های مرسوم حمل بار از گذشته تا به امروز حمل به صورت زمینی یا ترانزیت است. عملیات حمل و نقل جاده ای و ترانزیتی در هر کشوری قوانین و مقررات خودش را دارد. درگذشته قرار بر این بود تا محمولات با رسیدن به گمرک هر کشوری که در سر راهشان قرار داشت، جهت بازرسی متوقف شوند و بر طبق قوانین گمرکی هر کشور، هزینه های آن را پرداخت کنند. در این شرایط نه تنها بار به معطلی می خورد بلکه باعث می شد تا محموله هم دیرتر از موعد قرار خود به مقصد برسد. از سوی دیگر این امکان وجود داشت تا در طی این فرآیند طولانی بازرسی، بار دچار آسیب و خرابی شود. همه اینها شرایطی را بوجود می آورد تا صاحب کالا متحمل ضرر و زیان و یا پرداخت هزینه های اضافی شود. در ادامه مطالب مهم کارنه تیر را آورده ایم، با ما همراه باشید.
مطالب مهم کارنه تیر
عهدنامه کارنه تیر
بر طبق عهدنامه کارنه تیر همه کشورهای عضو این کنواسیون موافقت می کنند تا اجازه ورود و خروج وسایل نقلیه ای که در مبدا بر طبق دستورالعمل ها و قوانین این کنواسیون، بارگیری و پلمپ شده اند را با حذف تشریفات گمرکی و بازرسی، صادر کنند. به بیانی دیگر این روشی است که به محموله های کشورهای عضو اجازه می دهد تا مانند گذشته مجبور نباشند تا در گمرک کشورهای بین راه و واسط، دچار بازرسی و پرداخت عوارض گمرکی شوند.
البته ناگفته نماند در شرایط نادری چون مشکوک بودن محموله یا وسیله نقلیه حامل؛ گمرک کشورهای ثالث اجازه دارند تا شرایط را لغو کرده و محموله مشکوک را مورد بازرسی قرار دهند.
وسایل نقلیه ترانزیتی پیرو رویه کارنه تیر، با نصب پلاکی آبی رنگ، با نشان TIR در جلو و عقب آن، مشخص می شوند و نشان دهنده آن است که این وسیله و محموله بارگیری شده، تحت ضمانت کنواسیون تیر، برای عبور از گمرکات بین المللی قرار دارد. بدین ترتیب همه مراحل حمل، از مبدا بارگیری تا مقصد تخلیه بار، زیر نظر قوانین کنوانسیون حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای تیر قرار می گیرد.
چگونگی شکل گیری کارنه تیر
در سال 1959 کشورهای اروپایی تصمیم گرفتند تا برای رفع این معضل دست به تشکیل کنواسیون گمرکی مربوط به حمل و نقل بین المللی کالا در جاده ها، تحت عنوان کارنه تیر بزنند.
این کنواسیون همانطور که گفتیم با هدف سرعت بخشیدن در حمل و نقل بین المللی و حذف تشریفات گمرکی ایجاد شد. ایران نیز در سال 1363 هجری به عضویت این کنواسیون درآمد. موسسه صادرکننده و ضامن کارنه تیر در ایران بر عهده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن است. در حال حاضر اعضای این کوانسیون شامل کشورهای اتحادیه اروپا، اروپای شرقی، آفریقای شمالی، خاورنزدیک و خاورمیانه است.
در واقع این موافقت نامه اسامی همه گمرک های مجاز مبدا، مقصد و بین راهی را از قبل مشخص کرده است؛ تا مامورین گمرکی با آگاهی از این مطلب و مراجعه به سند مذکور، بتوانند تشریفات گمرکی را نادیده گرفته و اجازه عبور راحت وسیله نقلیه از مرز را صادر کنند. یکی دیگر از موارد مهم آورده شده در این سند، متعهد شدن کشورهای عضو این کنواسیون برای معرفی سازمانی جهت صدور مجوزهای لازم است. صدور این مجوز بسیار مهم است؛ چرا که با ارائه آن از سوی رانندگان وسایل نقیله، این امکان فراهم می شود تا بتوانند بدون انجام تشریفات گمرکی به مسیر خود ادامه دهند.
مشخصات دفترچه کارنه تیر
عهد نامه کارنه تیر سندی است که نسخه اصلی آن به زبان فرانسه چاپ می شود. اما برای آسان شدن کار صفحاتی وجود دارند که به زبان کشور صادر کننده هم تهیه می شوند.
تعداد صفحه های این سند بستگی به تعداد کشورهایی دارد که حامل بار قصد عبور از آنها را دارد. برای هر کشور دو برگه در نظر گرفته شده که در طول سفر از آن جدا می شوند. حداقل و حداکثر صفحات این دفترچه به 6 و 20 برگه می رسد که در اصطلاح به آنها وله می گویند. این وله ها در رنگ های سفید و سبز موجود هستند که برگه سفید رنگ آن در هنگام ورود به مرز، و رنگ سبز در هنگام خروج از مرز از دفترچه جدا می شوند. در نهایت و در پایان سفر، راننده بایستی هر آنچه که از دفترچه باقی مانده است را به شرکت حمل و نقل بازگرداند.
قوانین صدور دفترچه کارنه تیر به صورتی است که هر دفترچه آن تنها برای یک سفر و حمل یک محموله از کشور مبداء به سمت کشور مقصد، قابل استفاده است. در هنگام صدور دفترچه برای محموله های تجاری، این نکته در نظر گرفته می شود تا اعتبار آن، تمامی بخش ها و واحدهای متصل به ماشین حمل محموله و وسیله حامل را پوشش دهد. بر روی این سند یکسری شماره اعداد منفصل وجود دارد که در هنگام بازرسی در گمرک هر کشور، این اسناد جدا می شوند.
مدت اعتبار کارنه تیر
دفترچه کارنه تیر مدت اعتبار مشخصی دارد که پس از فرار رسیدن موعد مقرر، اعتبار آن منقضی می شود. در گذشته اعتبار در نظر گرفته شده برای آن 75 روز بود. اما در سال 1397 شمسی بنابر گزارشات رسیده از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کشاورزی این اعتبار برای دفترچه های 6 و 14 برگه به 120 روز افزایش یافته است.
قوانین کارنه تیر در حمل و نقل
آگاهی از قوانین و مقررات آورده شده در کارنه تیر از اهمیت ویژه ای برخودار است. این قوانین که از سوی کنواسیون تیر وضع شده است؛ لازمه ورود تاجرین و صاحبین کالا برای دریافت دفترچه کارنه تیر و پیروی از این قوانین؛ برای بارگیری صحیح و به مقصد رساندن محمولات است. در ادامه به توضیحات این قوانین می پردازیم.
- بارگیری محموله بایستی در کشور مبدا انجام و در کشور مقصد تخیله شود. بنابراین تحت هیچ شرایطی وسیله نقلیه بار اجازه ندارد تا در میانه راه کالای جدیدی را بارگیری کند.
- این نکته حائز اهمیت است که وسیله نقلیه انتخابی جهت جابه جایی محموله از کشور مبداء تا کشور مقصد، بایستی حتما پیرو استانداردهای اعلام شده از سوی کنواسیون تیر باشد و همچنین به تائید نمایندگان این سازمان برسد.
- هر دفترچه کارنه تیر صادر شده برای حمل یک محموله تجاری، باید وسیله نقلیه حامل و تمامی واحدها و کالاهای درون آن را تحت پوشش اعتبار خود قرار دهد.
- لازم است تا تاریخ اعتبار رویه کارنه تیر حتما در آن ذکر شده باشد.
- در شرایطی که وسیله نقلیه محموله تجاری در طول مسیر خود از کشور مبدا به سوی کشور مقصد، از کشوری عبور کند که عضو کنواسیون تیر نباشد، در این صورت رویه کارنه تیر در گمرک های آن کشور به حالت تعلیق در می آید.
- طبق قوانین کنواسیون کارنه تیر در صورتی که قبل از رسیدن وسیله نقلیه حامل بار، مدت اعتبار دفترچه کارنه به پایان برسد، این امکان فراهم می شود تا زمانی که محموله به مقصد خود برسد، اعتبار دفترچه کارنه تیر صادر شده برای ارائه به گمرک های موجود در مسیر، حفظ شود.
- و در نهایت باید بدانید که بر طبق این قوانین هر رویه کارنه تیر تنها برای یک محموله تجاری قابل استفاده است.
مزایا و اهداف کارنه تیر
همانطورکه گفتیم این سیستم با اهداف مشخصی شکل گرفت. در ادامه به ذکر این اهداف و مزایای مربوط به آن می پردازیم.
- یکی از مهمترین اهداف آن حذف تشریفات گمرکی بود که درباره آن توضیحات لازم را دادیم و گفتیم که محموله های حاوی نشان تیر، این اجازه را دارند تا بدون طی کردن مسیر تشریفاتی گمرک کشورهای ثالث، به طور مستقیم مسیرشان را از گمرک مبدا به سمت گمرک مقصد ادامه دهند.
- هدف مهم بعدی کاهش هزینه های جاده ای و همچنین صرفه جویی در وقت در نظر گرفته شده است.
- از دیگر اهداف کارنه تیر فراهم کردن حرکت محموله بر طبق روش‌های یک شکل و استاندارد شده در کنترل و نظارت است.
- کنترل شدن بار و نظارت گمرکی یکسان تحت عملکرد به مفاد کنوانسیون کارنه تیر.
- ارتقا و توسعه حمل و نقل بین‌المللی جاده‌ای و تجارت بین‌الملل.
- ساده و استاندارد سازی اسناد، جهت تضمین و ارائه به مامورین گمرکی در مرزهای ورودی هر کشور.
- تضمین شدن حقوق و عوارض گمرکی تا سقف اعلامی رقم ۵۰۰۰۰ دلار در سیستم کارنه تیر.
- ایجاد بستری مناسب و مطمئن برای کشورها جهت تضمین حقوق و عوارض گمرکی و تسهیل در کار حمل و نقل.
- امکان حرکت محموله بر طبق روش‌های یکپارچه و استاندرد، به دور از تشریفات گمرکی هر کشور.
- کاهش خطرات احتمالی در سو استفاده و باز کردن محموله و تعویض آن.
- به حداقل رسیدن خطر سرقت بار یا سایر خسارت‌های احتمالی.
- و ساده شدن تشریفات گمرکی و به طبع آن کاهش نظارت و بازررسی های گمرکی از دیگر اهداف و امتیازات این سازمان به حساب می آیند.
تفاوت کارنه تیر با CMR
یکی از تفاوت های مهم بین کارنه تیر و سی ام آر در روابط حاکم بر آنها اشاره دارد. به بیانی بهتر کنواسیون کارنه تیر، ناظر بر روابط بین وسیله نقلیه حامل، گمرک و موسسه ضامن است؛ حال آنکه کنواسیون سی ام آر بر روابط بین فرستنده، گیرنده و حمل کننده بار نظارت می کند.
یکی دیگر از تفاوت های این دو سند اشاره به تعداد نسخ و محتوای آورده شده در آنها دارد. بدین صورت که سند سی ام آر در سه نسخه برای فرستنده، گیرنده و حامل تهیه می شود؛ اما سند کارنه تیر فقط در دو نسخه و برای گمرک و حامل بار صادر می شود.
تفاوت قابل ذکر دیگر آن است که کنواسیون سی ام آر مسئولیت پوشش این سند را بر عهده می گیرد؛ اما در هر صورت این سند به عنوان سند مالکیت در نظر گرفته نمی شود و قابلیت معامله هم ندارد.
گروه بازگانی سورین اکسپورت در تمام مراحل واردات و صادرات کالا تاجران گرامی را همراهی می کند. چنانچه جهت انجام فرایند صادرات و واردات کالا و همچنین حمل و تقل بین الملل نیاز به مشاوره دارید با شماره زیر تماس بگیرید.
